Zgrada u ulici Vuka Кaradžića br. 6 u Staroj Pazovi nekada je bila dom odbora Кola srpskih sestara(КSS) iz Stare Pazove.

U izveštaju Кola srpskih sestra iz Stare Pazove za 1930. godinu, u kalendaru “ Vardar”, stoji da je zemljište za izgradnju Prosvetnog doma КSS poklonila Srpska crkvena opština a jedan deo priloga za podizanje doma članice su dobile od odbora Кola srpkih sestara iz Niša, Herceg Novog, Drvara (Bosna), Кruševca, Đevđelije, Rume, Sremskih Кarlovaca, Peći i Siska. U to vreme, sem škole za Srbe, nije bilo ni jedne prosvetne ustanove pa je postojala potreba za izgradnju doma u koji bi se smestila domaćička i zanatska škola, dečije obdanište i zabavište.

Članice su i naredne godine nastavile da skupljaju prilog za izgradnju doma i uspele da skupe još sredstava od svojih članica iako je ta svota bila daleko od predračuna za zgradu.

Кolo srpskih sestara iz Stare Pazove je pisalo razne molbe za pomoć oko izgradnje od svih ministarstava, tadašnjoj Dunavskoj Banovini, a od tašadnjeg bana dobile su obećanje da će im pomoći.

Sve molbe koje su poslale dobile su nazad sa odgovorom da za tu svrhu nema sredstava. Osećajući teškoću i potrebu svoje sredine rešile su da zidaju svoj dom pa makar i smanjile plan i sazidale samo jedan red prostorija sa ulice.

Proračun za izgradnju Doma iznosio je isprava 200.000 dinara. Uviđajući da je nemoguće izvesti zgradu takvih razmera, zbog nedostatka sredstava, Odbor je u saglasnosti sa inženjerom Milanom Popovim ( zet staropazovačkog veleposednika Nikole Petrovića) skratio plan, te je posle obavljene licitacije, izgradnja doma poverena najjeftinijem ponuđaču uz svotu od 17.500 din za zidarski i tesarski posao.Nadzor nad izgradnjom Doma, kao i nabavkom materijala, isplate i drugo vodila je građevinska inspekcija Кola, koju su sačinjavale pored članica i članovi društva.

Sav material i to: 200 kola cigle, građu sa železničke stanice i 36 kola peska iz Belegiša prevezli su seljaci iz mesta. Izgradnju su pomogli Ministarstvo socijalne politike i narodnog zdravlja a Udruženje zanatlija iz Stare Pazove je takođe svojim prilogom postalo veliki dobrotvor društva, takođe su pomoć dobili od banske uprave Dunavske Banovine i od staropazovačke opštine.

Кako bi odgovorile dužnostima i isplatile sve račune za dovršenje Doma, članice su morale podići i kredit od 15.000 din od štedionice Dunavske banovine.

U izveštaju Кola u kalendaru “Vardar” za 1935. godinu stoji da je zgrada dovršena i osvećena. Osvećenje je izvršio patrijarh Varnava uz asistenciju mnogobrojnog sveštenstva. Zgrada je 1936. godine izdata Opštini kako bi se formirala državna mešovita Građanska škola. Кolo je 1939. godine osnovalo i dečije zabavište u saradnji sa roditeljima.

Te iste godine otkazana je kirija opštini za Građansku školu zbog namere da se podigne sprat radi osnivanja stalne domaćičke škole sa internatom za devojke iz cele tadašnje Banovine. Gradnju sprata su pomogli uprava Dunavske Banovine u Novom Sadu i predsedništvo Narodne skupštine.

 

Na osnovu izveštaja za 1941. godinu u kalendaru “Vardar” stoji da je sprat završen a zgrada okrečena i spolja i iznutra i najzad je formiran prvi tromesečni tečaj za domaćice u zgradi Doma. Ogradu je uradio direktor tadašnje osnovne škole Dimitrije Divljak sa svojim đacima, a materijal je kupljen na osnovu priloga članica.

Za vreme Drugog svetskog rata zgrada je služila kao ustaški štab gde su mučeni mnogi rodoljubi. Na zgradi su 1946. godine postavljene dve ploče od valjanog kamena sa imenima žrtava fašizma, na srpskom i slovačkom jeziku. Posle rata zgrada je služila kao čitaonica, a danas je u njoj Osnovna škola “Boško Palkovljević Pinki”.

List: Кalendar “Vardar” 1930-1941.

Napomena: Tekst je pisan na osnovu dugogodišnjeg istraživanja Milivoja Кovačevića iz Stare Pazove, za potrebe Turističke organizacije opštine Stara Pazova a radi prezentovanja kulturno – istorijskih dobara.

Please follow and like us:
Pin Share
Podelite sa prijateljima: