Od septembra do oktobra meseca 2023.godine urađena je završna faza na projektu „Pazova kuća za nas“ konzervacija, restauracija i revitalizacija kuće narodnog heroja Janka Čmelika u Staroj Pazovi. Do sada su urađene tri faze radova: krovopokrivački, zidarski, molerski, farbarski, vodovodni, stolarski, elektroinstalacioni, keramički, limarski, radovi na dvorištu, vajatu i ambaru.
Prva faza radova započeta je 2021. godine a završna faza urađena je ove godine. Opština Stara Pazova je na predlog Turističke organizacije opštine Stare Pazova i ove godine učestvovala na konkursu za finansiranje i sufinansirenje projekata u oblasti zaštite i očuvanja kulturnog nasleđa u AP Vojvodini kod Pokrajinskog sekretarijata za kulturu, javno informisanje i odnose s verskim zajednicama. Tom prilikom odobrena su sredstva u iznosu od 2.500.000,00 dinara a ostatak od 724.018 dinara obezbedila je opština Stara Pazova.
Koliko prostorija ce biti u rodnoj kuci Janka Cmelika i sta će sve biti u njima postavljeno( koliko
predmeta je skupljeno, sta će sve javnost od toga moći da vidi) ?
-Turistička organizacija opštine Stara Pazova u saradnji sa Zavičajnim muzejom u Rumi, a pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i
informisanja Republike Srbije oformila je 2020.godine Zavičajnu zbirku u okviru kuće Narodnog heroja Janka Čmelika u Staroj Pazovi. Memorijalni muzej u pomenutoj kući postojao je od 1969. godine, a nakon više od 30 godina ponovo je otvoren za javnost i izložbena postavka je obnovljena i proširena. Pored postavke vezane za život i narodnooslobodilačku borbu Janka Čmelika, u objektu se nalazi i etnološka postavka vezana za život staropazovačkih Slovaka i Srba starosedelaca, a sama zbirka broji preko 3500 artefakta.
Ukupno ima 7 prostorija. Celokupna postavka je stalna i predstavlja deo turističke ponude opštine kažu u Turističkoj organizaciji opštine Stara Pazova.
-Plan je da se do kraja godine registruje zvanično muzejska zbirka i da kuća bude svakodnevno otvorena za javnost. Kuća slovačkog narodnog heroja Janka Čmelika u ulici Janka Čmelika br. 62 u Staroj Pazovi značajna je zbog toga što se u njoj rodio narodni heroj Janko Čmelik. Sagrađena je u prvoj polovini 20. veka i predstavlja tip seoske arhitekture.
Na osnovu Odluke Zavoda za zaštitu i naučno proučavanje spomenika kulture NRS ovaj objekat predstavlja nepokretno kulturno dobro od značaja i stavlja se pod zaštitu države 4. marta 1950. godine (br. 205/50), kako bi se sačuvala uspomena na ovog prvoborca
narodnog ustanka.
Na objektu sa ulične strane postavljena je zvezda petokraka crvene boje ispod koje je crna mermerna ploča sa sledećim natpisom: “U ovoj kući rodio se i živeo Janko Čmelik (1905-1942) sekretar mesnog i sreskog komiteta KPJ za Staru Pazovu, član okružnog komiteta KPJ i član biroa PK KPJ za Vojvodinu.
Streljan 12. maja 1942. god. u Sremskoj Mitrovici. Za izvanredno, hrabro držanje pred neprijateljem proglašen za narodnog heroja 25. X 1943.godine.”
O JANKU ČMELIKU:
Janko Čmelik rođen je u Staroj Pazovi i potiče iz siromašne seljačke porodice. Završio je četiri razreda osnovne škole, a kasnije i tri razreda večernje škole. Bavio se zemljoradnjom i vinogradarstvom. Uživao je ugled naprednog poljoprivrednika i domaćina. Radio je kao najamni radnik i rano stupio u radnički pokret. Član KPJ od 1935. godine, bio je član Sreskog komiteta KPJ u Staroj Pazovi od 1937. godine, a član okružnog komiteta za Srem od 1939. godine.
U svom kraju se isticao u radu legalnih i ilegalnih organizacija naprednog pokreta, kao i angažovanjem na unapređenju zadrugarstva. Njegovom zaslugom su u Staroj Pazovi, preorane ledine i pašnjaci, isparcelisane zajednice i podeljene siromašnim porodicama, da bi mogle da prehrane decu. Bio je aktivan u Slovačkoj čitaonici, a jedno vreme je bio i sekretar tadašnje podružnice Slovačkog narodnog
doma, gde se okupljala radnička i seoska omladina, u borbi protiv režima. Posle bekstva iz zarobljeništva 1941. godine, vratio se u rodni kraj gde je učestvovao u pripremama za organizovanje mitrovačke kaznione, nakon okupacije. Osnovao je partizansku desetinu, a zatim učestvovao i u osnivanju Podunavskog partizanskog odreda.
Novembra 1941. godine pao je u ruke ustašama, posle “velike provale”. Ranjen je u pokušaju bekstva, mučen najpre u pazovačkom zatvoru i bolnici (ustaški agenti su mu pucali u tek zaraslu ranu), a zatim u zatvoru (stvrdlom su mu bušili i gulili kosti), sve do streljanja 12. maja 1942. godine u Sremskoj Mitrovici.
Izmučenog, na streljanje su ga doneli na nosilima. Uprkos tome držao se herojski. Za narodnog heroja Jugoslavije proglašen je 25. oktobra 1943. godine. Danas njegovo ime nosi osnovna škola i slovačko kulturno umetničko društvo u Staroj Pazovi.
Tekst je napisan u sklopu projekta “Godina velikih investicija u Pazovi” koji je sufinansiran je sredstvima iz budžeta opštine Stara Pazova.